Publiczna Szkoła w Płokach

Klasa 7 część 2

Język polski

Bardzo proszę o zapisanie w zeszytach tematu lekcji i wydrukowanie lub przepisanie notatki.

Temat: Poświęcić się dla ojczyzny – Śmierć Pułkownika Adama Mickiewicza.

Treść utworu – podręcznik str.154,155.

i/lub

1. Geneza utworu.

Geneza utworu jest ściśle związana z powstaniem listopadowym w 1830 r. Wiersz został poświęcony Emilii Plater – szlachciance, która w męskim przebraniu wzięła udział w walkach powstańczych. Dowodziła w stopniu kapitana niewielkim oddziałem wojska polskiego. W wyniku poniesionych obrażeń Platerówna zmarła w Justianowie 23 grudnia 1831 r. Utwór stanowi hołd dla kobiety-żołnierza.

2. Tajemniczy Pułkownik; żołnierz-kobieta.

Głównym tematem jest wątek tajemniczego żołnierza konającego w wiejskiej chatce. Czytelnik dowiaduje się, że w wiejskim domu leży ciężko chory polski pułkownik, ale poeta na początku nie zdradza jego tożsamości. Wiadomo jedynie, że musi to być ktoś ważny, ponieważ ustawiono straże, a okoliczny lud gromadzi się przed chatką. Wydaje się, że również sam poeta nie ma wiedzy o tym, kim jest tajemniczy pułkownik:

Wódz to był wiélkiej mocy i sławy,

Kiedy po nim lud prosty tak płacze

I o zdrowie tak pyta ciekawy.

Następnie pojawia się opis żołnierskich rytuałów, jakie zwykle mają miejsce przed śmiercią znamienitego dowódcy. Pułkownik rozkazuje przyprowadzić sobie ukochanego konia, chce też mieć przy sobie mundur i broń, która służyła mu w walce. Poeta podkreśla, że jest to żołnierz rangi samego hetmana Czarnieckiego, ponieważ tak jak on, umiera w otoczeniu swojego wojennego rynsztunku.

Kazał konia Pułkownik kulbaczyć,

Konia w każdéj sławnego potrzebie;

Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć,

Kazał przywieść do izby — do siebie.

Kazał przynieść swój mundur strzelecki,

Swój kordelas i pas i ładunki;

Stary żołnierz, — on chce, jak Czarniecki,

Umierając, swe żegnać rynsztunki.

Na koniec Pułkownik przyjmuje chrześcijański sakrament Komunii świętej i ostatnie namaszczenie. Mickiewicz gloryfikuje więc postać tajemniczego żołnierza i tym samym potęguje efekt zaskoczenia, jakiego doznaje odbiorca w drugiej części tekstu. 

Otóż okazuje się, że tajemniczym Pułkownikiem jest kobieta. Wyjawia to ostatnia strofa wiersza:

Lecz ten wódz, choć w żołnierskiéj odzieży,

Jakie piękne dziewicze ma lica?

Jaką pierś? — Ach, to była dziewica,To Litwinka, dziewica–bohater,

Wódz Powstańców — Emilija Plater!

Te słowa zdradzają tożsamość wodza. Jest nim Emilia Plater, młoda dziewczyna, która wykazała się odwagą równą największym narodowym bohaterom. Mamy więc tu do czynienia z motywem kobiety-żołnierza. Emilia Plater umiera w chwale i sławie, a pamięć o jej czynach pozostaje na zawsze w opowieściach litewskiego ludu.

A na koniec zachęcam do rozwiązania quizu dot. utworu. 

Bardzo proszę o napisanie pracy pisemnej na temat:

Dalsze losy Skawińskiego, głównego bohatera noweli Sienkiewicza „Latarnik”.

Pracę można przesłać drogą mailową – termin 26.03. br.

Proszę również zacząć czytać dramat Adama Mickiewicza Dziady cz.II.